Starzenie się jest naturalnym procesem, który dotyczy wszystkich narządów, w tym również mózgu. Wraz z wiekiem funkcjonowanie naszego organizmu ulega pogorszeniu – zmniejsza się wydolność, zdolność adaptacyjna czy odporność na choroby. Przychodzi też taki dzień, od którego co jakiś czas, powoli zapomina się, co robiło się wczoraj lub co chciało powiedzieć się przed chwilą. A teraz wyobraźcie sobie, że ten stan zaczyna się nasilać, a następnie staje się nieodłącznym elementem Waszego życia. Zapytacie pewnie czy zatem można temu zaradzić? Owszem, istnieją pewne badania wykazujące, iż konopie i zawarte w nich kannabioidy mogą spowolnić proces starzenia się mózgu.
Czy mózg musi się starzeć?
Mózg jest jednym z kluczowych organów ciała, ponieważ odpowiada za naszą tożsamość i człowieczeństwo. Skoro wszystkie komórki i tkanki człowieka starzeją się, musi dotyczyć to także mózgu. Konieczna też jest wymiana pokoleń, która jest następstwem procesu starzenia się i śmierci. Bez tego nasza planeta w krótkim czasie nie pomieściłaby wszystkich istot. Dlatego też starzenie się jest wpisane w nasze życie, tak jak w życie innych gatunków. Jest normalnym etapem naszego rozwoju osobniczego, czyli ontogenezy.
W jaki sposób się starzejemy?
W medycynie i biologii starzenia się wyróżnia się dwa pojęcia: starzenie pomyślne oraz patologiczne. Jeśli starzejemy się w sposób pomyślny, to pomimo iż w naszym organizmie i mózgu zachodzą zmiany starzeniowe, to nie towarzyszą temu żadne choroby. W tym przypadku nasz mózg zachowuje sprawność. Natomiast w starzeniu patologicznym pojawiają się bardzo poważne choroby, takie jak Alzheimer. Ponadto w miarę starzenia się mózgu nasze zdolności poznawcze maleją. Pamięć krótkotrwała, uczenie się nowych rzeczy lub poświęcanie uwagi kilku sprawom jednocześnie staje się trudniejsze.
System endokannabinoidowy a ludzki mózg
Szczegółowe badania wykazały, że u wielu organizmów, łącznie z człowiekiem, następuje biosynteza endogennych związków naśladujących w działaniu kannabinoidy. Te wytwarzane między innymi przez układ nerwowy naturalne substancje nazwano endokannabinoidami (od greckiego endo – wewnątrz i łacińskiej nazwy konopii – Cannabis sativa). W naszych organizmach nie tylko powstają endokannabinoidy, ale również istnieje skomplikowany układ endokannabinoidowy (EKAN), który bierze aktywny udział w kontroli wielu procesów fizjologicznych. W skład tego układu wchodzą wyżej wspomniane endokannabinoidy, receptory odpowiedzialne za ich działanie oraz enzymy związane z biosyntezą i degradacją endokannabinoidów. Ostatnie lata wykazały, że endokannabinoidy biorą aktywny udział w nieznanym wcześniej systemie komunikacji między neuronami. Receptory te, są nieodzownie powiązane z układem nerwowym człowieka, a co za tym idzie, wpływają bezpośrednio na pracę jego mózgu. Neuronauka jasno wskazuje na powstające pod wpływem dostarczanych substancji chemicznych reakcje w różnych receptorach (CB1, CB2, CBD).
Jak konopie wpływają na mózg?
Naukowcy od dawna szukają sposobów na spowolnienie lub odwrócenie procesu starzenia się mózgu. Naukowcom z Uniwersytetu w Bonn i Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie udało się tego dokonać u myszy. W swoich badaniach ujawnili również ważne powiązania między starzeniem się, zapaleniem neurologicznym i sygnalizacją kannabinoidową.
Aby przetestować wpływ konopi na mózg, Andreas Zimmer, dyrektor Instytutu Psychiatrii Molekularnej na Uniwersytecie w Bonn, wraz z zespołem przeprowadził badania wpływu THC na myszy. Zwierzęta te wybrano ze względu na niektóre podobieństwa między nimi a ludźmi, np. zaangażowanie w uczenie się, pamięć, te same białka i układy biologiczne oraz podobny system endokannaboidowy.
Myszy pogrupowano według wieku (2, 12 i 18 miesięcy) wraz z grupą kontrolną, która nie była leczona. Każdą grupę badano pod kątem zdolności poznawczych przed i po cyklu leczenia. Wszystkim myszom, z wyjątkiem grupy kontrolnej, podawano niskie dawki THC przez okres czterech tygodni. Aby dokładnie ustalić, jaki wpływ na myszy miało leczenie, naukowcy zbadali tkankę mózgową i aktywność genów. U starszych zwierząt odkryli, że sygnatura molekularna nie odpowiadała już sygnaturze starszych osobników, ale była bardzo podobna do sygnatury ich młodszych odpowiedników. Odkryto także, że THC odwraca związany z wiekiem spadek funkcji poznawczych. Odkrycia te sugerują, że przywrócenie sygnalizacji CB1 u osób starszych może być skuteczną strategią leczenia dolegliwości starzenia, takich jak demencja.
A co z CBD?
Bezpośredni wpływ CBD na inne związki chemiczne w mózgu wskazują na jego potencjalne zastosowanie terapeutyczne i lecznicze. Fakt możliwości syntezy endogennych kannabinoidów w ludzkim organizmie dał głęboki sygnał badaczom na całym świecie do podjęcia dalszych rozważań i analizy jego zastosowania w leczeniu wielu chorób i stanów przewlekłych, na które bezpośredni wpływ ma praca mózgu.
Wielokrotnie w rożnych badaniach wykazano, że konopie przyczyniają się do wzrostu nowych komórek w mózgu. Ponadto potwierdzono właściwości pobudzające CBD do eskalacji nowych komórek. Działanie tych substancji dało lekarzom i naukowcom podstawę do wykorzystania konopi w leczeniu i łagodzeniu objawów w przypadku takich schorzeń i chorób degeneracyjnych jak: schizofrenia, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, depresja czy przewlekłe stany lękowe.
Ponadto najnowsze badania, opublikowane przez hiszpańskich naukowców z University Hospital Puerta de Hierro Majadahonda sugerują, że kannabidiol (CBD) może mieć również bezpośredni wpływ na protekcję neuronów w mózgu, jednocześnie hamując występowanie szkód związanych z deficytem tlenowym w mózgu.
W oparciu o powyższe śmiało można stwierdzić, że kannabidiol nie stanowi już tylko nadziei i przesłanek na poprawę funkcjonowania pacjentów wielu chorób. Współcześnie wielokierunkowe właściwości oddziaływania CBD na nasz mózg są faktem potwierdzonym naukowo, a to już pozwala twierdzić, że stoimy u boku wielkiego przełomu medycznego.
